Οι γιατροί αντιμετωπίζουν τον καρκίνο ενώ παρακολουθούν τον προστάτη σε πραγματικό χρόνο.
Όσον αφορά τον περιορισμό των παρενεργειών από την ακτινοθεραπεία, το όνομα του παιχνιδιού είναι ακρίβεια. Οι γιατροί θέλουν να θεραπεύσουν τον καρκίνο αποφεύγοντας τους υγιείς ιστούς και ευτυχώς οι τεχνολογικές εξελίξεις το καθιστούν όλο και πιο δυνατό.
Μια νεότερη τεχνική που ονομάζεται στερεοτακτική ακτινοθεραπεία σώματος (SBRT) μπορεί να εστιάσει με ακρίβεια στοχευμένες δέσμες ακτινοβολίας υψηλής δόσης σε έναν όγκο από σχεδόν οποιαδήποτε κατεύθυνση.
Ολόκληρη η πορεία της θεραπείας απαιτεί μόνο πέντε μεμονωμένες θεραπείες σε διάστημα δύο εβδομάδων, καθιστώντας τη SBRT πιο βολική από προηγούμενες μεθόδους χαμηλής δόσης που απαιτούν περισσότερες επισκέψεις στην κλινική. Η θεραπεία βασίζεται σε εξειδικευμένους τύπους ιατρικών απεικονιστικών σαρώσεων που επιτρέπουν στους γιατρούς να οπτικοποιήσουν πού υπάρχει καρκίνος στο σώμα.
Εξελίξεις στην τεχνολογία
Πρόσφατα, οι γιατροί άρχισαν να ενσωματώνουν το SBRT με απεικονιστικές σαρώσεις που μπορούν να απεικονίσουν τις κινήσεις ενός όγκου σε πραγματικό χρόνο. Απλές ενέργειες όπως η αναπνοή, η κατάποση ή η πέψη τροφής μπορεί να μετατοπίσουν τη θέση του όγκου. Αλλά αυτή η νέα τεχνική – η οποία ονομάζεται καθημερινή προσαρμοστική SBRT καθοδηγούμενη από μαγνητικό συντονισμό ή εν συντομία MRg-A-SBRT – προσαρμόζεται συνεχώς για αυτές τις κινήσεις, έτσι ώστε οι γιατροί να μπορούν να εστιάζουν με μεγαλύτερη ακρίβεια στους στόχους τους.
Τώρα, μια νέα μελέτη βοηθά να επιβεβαιωθεί ότι το MRg-A-SBRT έχει λιγότερες παρενέργειες από μια σχετική μέθοδο που ονομάζεται CT-SBRT, η οποία χρησιμοποιεί υπολογιστική τομογραφία για απεικόνιση.
Σύμφωνα με τον επικεφαλής συγγραφέα της μελέτης, Δρ Jonathan Leeman, ογκολόγο ακτινοβολίας στο Brigham and Women’s Hospital στη Βοστώνη, το MRg-A-SBRT προσφέρει πολλά πλεονεκτήματα έναντι του CT-SBRT: το ένα είναι ότι οι γιατροί που το χρησιμοποιούν μπορούν να προσαρμόσουν τα σχέδια θεραπείας αντιπροσωπεύουν τις καθημερινές κινήσεις ενός όγκου (αυτό ονομάζεται προσαρμοστικός προγραμματισμός). Η τεχνολογία συλλέγει πολλαπλές εικόνες MRI ανά δευτερόλεπτο κατά τη διάρκεια μιας διαδικασίας ακτινοβολίας, εξασφαλίζοντας έτσι ακριβή στόχευση σε πραγματικό χρόνο. Και τέλος, η μαγνητική τομογραφία οπτικοποιεί τον προστάτη με καλύτερη ανάλυση.
Ανάλυση μελετών
Κατά τη διάρκεια της νέας μελέτης, ο Δρ. Leeman και οι συνάδελφοί του έψαξαν την ιατρική βιβλιογραφία για κάθε δημοσιευμένη μέχρι τώρα κλινική δοκιμή που αξιολογούσε το SBRT για καρκίνο του προστάτη, είτε με μαγνητική τομογραφία είτε με CT καθοδήγηση. (Αυτός ο τύπος μελέτης ονομάζεται συστηματική ανασκόπηση.)
Η ομάδα εντόπισε τελικά 29 κλινικές δοκιμές που παρακολούθησαν τα αποτελέσματα για συνολικά πάνω από 2.500 ασθενείς. Τα βραχυπρόθεσμα δεδομένα για τις παρενέργειες συλλέχθηκαν για έως και τρεις μήνες κατά μέσο όρο μετά την ολοκλήρωση των διαδικασιών.
Η ομάδα του Leeman χρησιμοποίησε στατιστικές μεθόδους για να συγκεντρώσει τα αποτελέσματα από τις μελέτες σε συνδυασμένα σύνολα δεδομένων. Διαπίστωσαν ότι οι ασθενείς που έλαβαν MR-SBRT είχαν λιγότερες παρενέργειες. Συγκεκριμένα, το 5% έως το 33% των ανδρών που έλαβαν θεραπεία με MR-SBRT είχαν παρενέργειες του ουρογεννητικού συστήματος, σε σύγκριση με 9% έως 47% των ανδρών που έκαναν τις θεραπείες με καθοδήγηση CT. Ομοίως, ο κίνδυνος γαστρεντερικών παρενεργειών στους άνδρες που έλαβαν MR-SBRT κυμαινόταν από 0% έως 8%, σε σύγκριση με μεταξύ 2% και 23% μεταξύ των ανδρών των οποίων οι θεραπείες καθοδηγούνταν από CT.
Συμπεράσματα και σχόλια
Οι συγγραφείς κατέληξαν στο συμπέρασμα ότι «οι τεχνικές πρόοδοι στην παροχή ακτινοθεραπείας ακριβείας που παρέχονται από το MRg-A-SBRT μεταφράζονται σε μετρήσιμο κλινικό όφελος» (δηλαδή, καλύτερα ανεκτές θεραπείες). Αλλά το γιατί ακριβώς οι θεραπείες ήταν καλύτερα ανεκτές παραμένει ασαφές. Μήπως επειδή η σάρωση με μαγνητική τομογραφία έχει καλύτερη ανάλυση; Ο προσαρμοστικός σχεδιασμός (και η στόχευση σε πραγματικό χρόνο) αντιπροσώπευε τον χαμηλότερο κίνδυνο παρενεργειών ή μπορεί αυτό να αποδοθεί σε κάποιον συνδυασμό όλων αυτών των παραγόντων; Ο Δρ Leeman λέει ότι ο προσαρμοστικός σχεδιασμός είναι «πιθανότατα ο κύριος παράγοντας διαφοροποίησης», αλλά προσθέτει ότι απαιτούνται περαιτέρω μελέτες για να επιβεβαιωθεί από πού προέρχονται τα οφέλη.
Για να θέσουμε σε προοπτική αυτή τη σημαντική εργασία, απευθυνθήκαμε στους συγγραφείς της νέας εργασίας, καθώς και με τον Δρ. Anthony Zietman και τον Dr Nima Aghdam, δύο ακτινοθεραπευτές ογκολόγους που συνδέονται με το Χάρβαρντ και είναι επίσης στη συντακτική επιτροπή της Ιατρικής Σχολής του Χάρβαρντ Ετήσια Έκθεση για τις παθήσεις του προστάτη. Όλοι αυτοί οι ειδικοί πιστεύουν ότι αυτή η νέα τεχνολογία έχει πολλά υποσχόμενες δυνατότητες.
Αλλά και οι δύο ομάδες προειδοποίησαν ότι όπως συμβαίνει με όλες τις καινοτομίες που αναπτύχθηκαν πρόσφατα, θα χρειαστούν αποτελέσματα από πρόσθετες μελέτες – συμπεριλαμβανομένων κλινικών δοκιμών που βρίσκονται σε εξέλιξη – προτού δικαιολογηθεί ευρύτερη υιοθέτηση της τεχνολογίας. Ο Δρ Marc B. Garnick, ο καθηγητής Ιατρικής της Gorman Brothers στην Ιατρική Σχολή του Χάρβαρντ και στο Ιατρικό Κέντρο Beth Israel Deaconess, λέει ότι «συμφωνεί με αυτήν τη συντηρητική, αλλά αισιόδοξη εκτίμηση».
