Ο Δρ. Μιχάλης Θεοφάνους Δόκτωρ Ιατρικής, Επιστημονικός Διευθυντής του Κέντρου Μαστού Γενικός Χειρουργός – Χειρουργός Μαστού απαντάει στο MEDICAL 5 του Nutritionandhealth.care για το τι είναι γενικά ο καρκίνος

1.Τι είναι γενικά ο καρκίνος

Ο καρκίνος είναι μια ασθένεια που οφείλεται σε  ανεξέλεγκτη ανάπτυξη και εξάπλωση ανωμαλών κυττάρων στο σώμα. Αυτά τα ανώμαλα κύτταρα, γνωστά ως καρκινικά κύτταρα, είναι ικανά να προκαλέσουν ανάπτυξη όγκου και καταστροφή των ιστών και οργάνων όπου εντοπίζονται. Μπορεί να εξαπλωθούν κατά συνέχεια ιστού, μέσω του αίματος, ή του λεμφικού συστήματος σε άλλα μέρη του σώματος. Ο καρκίνος μπορεί να επηρεάσει οποιοδήποτε μέρος του σώματος. Υπάρχουν πολλοί διαφορετικοί τύποι καρκίνου, όπως ο καρκίνος του μαστού, του πνεύμονος, του παχέος εντέρου κ.ά. Η ανίχνευση και οι θεραπευτικές επιλογές για τον καρκίνο εξαρτώνται από το όργανο στο οποίο αναπτύσσεται, τον τύπο του όγκου και το στάδιο της νόσου.

2. Που μπορεί να οφείλεται ο καρκίνος του μαστού

Ο καρκίνος του μαστού μπορεί να οφείλεται σε πολλούς παράγοντες, αλλά δεν υπάρχει ακριβής γνωστή αιτία. Ορισμένοι παράγοντες που μπορεί να συνδέονται με τον καρκίνο του μαστού περιλαμβάνουν τις γενετικές παραλλαγές, το οικογενειακό ιστορικό καρκίνου του μαστού, την ηλικία,  τις ορμονικές αλλαγές, την παχυσαρκία, την χρήση ορισμένων ενδοκρινικών θεραπειών, την υπέρταση, το αλκοόλ, το κάπνισμα, την έκθεση σε ορισμένες χημικές ουσίες, την διατροφή κ.α.  Είναι σημαντικό να σημειωθεί ότι αυτοί οι παράγοντες μπορεί να αυξήσουν τον κίνδυνο εμφάνισης του καρκίνου του μαστού, αλλά δεν οδηγούν με βεβαιότητα  στην εμφάνισή του.

3. Μπορεί να προληφθεί ο καρκίνος του μαστού

Ο καρκίνος του μαστού μπορεί να προληφθεί (να διαγνωστεί έγκαιρα) με την υιοθέτηση συγκεκριμένων πρακτικών που περιλαμβάνουν: 

1. Την Αυτοεξέταση του μαστού μηνιαίως για την ανίχνευση πιθανών αλλαγών στο μαστό
2. Την Κλινική εξέταση από ειδικό γιατρό
3. Εξετάσεις μαστογραφίας και Υπερηχογραφήματος σε τακτά  χρονικά διαστήματα, αναλόγως με την ηλικία και τους παράγοντες κινδύνου.
4. Την Υγιεινή διατροφή με πλούσια σε φρούτα και λαχανικά διατροφή, μειωμένη  κατανάλωση λιπών και  περιορισμένη κατανάλωση επεξεργασμένων τροφίμων
5. Φυσική άσκηση τουλάχιστον 150 λεπτά την εβδομάδα.
6. Αποφυγή της μεγάλης κατανάλωσης αλκοόλ. Η μέτρια ή χαμηλή ποσότητα δεν είναι απαγορευτική.
7. Αποφυγή του καπνίσματος και της έκθεσης σε παθητικό κάπνισμα.

4. Πως γίνεται η διάγνωση του καρκίνου του μαστού

Η διάγνωση του καρκίνου του μαστού γίνεται με  διάφορους τρόπους

1. Με την αυτοεξέταση (έλεγχο του μαστού από την ίδια την ασθενή): Αυτός ο έλεγχος περιλαμβάνει την διαδικασία  εντόπισης (επισκοπικά και ψηλαφητικά) παθολογικών ευρημάτων που σχετίζονται με το μέγεθος των μαστών, την κατάσταση της θηλής και θηλαίας άλω, καθώς και του σχήματος των μαστών. Επίσης την εντόπιση ανατομικών ανωμαλιών ή την πιθανή έκκριση της θηλής.  

Η αυτοεξέταση διδάσκεται και η επανάληψή της οδηγεί σε υψηλότερα ποσοστά ανεύρεσης προβλημάτων από τους μαστούς με αποτέλεσμα την έγκαιρη διάγνωση.

• Την ψηφιακή Μαστογραφία: Η μαστογραφία είναι μια ακτινολογική εξέταση που χρησιμοποιεί χαμηλή δόση ακτινοβολίας για την απεικόνιση των μαστών και την εντόπιση ενδομαστικών  όγκων  ή μικρών ασυνήθιστων ανατομικών ανωμαλιών, προτού ακόμη αυτά γίνουν αισθητά στην ψηλάφηση.
• Το υπερηχογράφημα των μαστών που κερδίζει διαρκώς έδαφος για την έγκαιρη διάγνωση και γίνεται σε συνδυασμό με την μαστογραφία
• Η μαγνητική τομογραφία (Magnetic Resonance Imaging – MRI): Η MRI μαστογραφία δημιουργεί αναλυτικές εικόνες του μαστού, χρησιμοποιώντας τον μαγνητικό  συντονισμό και έχει συγκεκριμένες ενδείξεις. Έχει υψηλή ακρίβεια διαχωρισμού των καλοήθων από τις κακοήθεις βλάβες και μπορεί να αποκλείσει αμφοτερόπλευρο ή πολυεστιακό καρκίνωμα.  
• Βιοψία με κόπτουσα βελόνα: Με τη βιοψία αυτή λαμβάνεται ένα μικρό δείγμα από τον όγκο του μαστού και εξετάζεται στο μικροσκόπιο για επιβεβαίωση του  καρκίνου. Παράλληλα με την βιοψία αυτή γίνονται ανοσοϊστοχημικές αναλύσεις με στόχο την παροχή πληροφόρησης για την βιολογική συμπεριφορά του όγκου και την θεραπεία που θα ακολουθήσει.

5. Ποια τα επόμενα βήματα μετά την διάγνωση του καρκίνου του μαστού

1. Το πρώτο και σημαντικότερο βήμα είναι να επικοινωνήσετε με την εξειδικευμένη ομάδα θεραπείας του καρκίνου μαστού σας. Η ομάδα αυτή περιλαμβάνει Χειρουργούς, Ακτινολόγους, Ιστοπαθολόγους, Ογκολόγους, Πλαστικούς  και άλλους ειδικούς  όπως ψυχολόγους, φυσιοθεραπευτές κ.α.  Η ομάδα αυτή αναφέρεται ώς Πολυθεματική ομάδα  και συνέρχεται σε συνάντηση (MDT meetting) κατά την οποία θα συζητηθεί το πρόβλημά σας και θα ληφθούν  οι σωστές αποφάσεις για την αντιμετώπιση του. Στην συνέχεια σε νέα συνάντηση με τον γιατρό σας θα ενημερωθείτε για τη απόφαση και τα επόμενα βήματα που πρέπει να ακολουθήσετε.
2. Εκτέλεση περαιτέρω εξετάσεων: Μπορεί να χρειαστεί να υποβληθείτε σε περαιτέρω εξετάσεις, όπως μαγνητική τομογραφία, αξονική τομογραφία ή μαστογραφία, για να εκτιμήσει η ιατρική ομάδα το μέγεθος και την εξάπλωση του καρκίνου.
3. Καθορισμός του σταδίου του καρκίνου: Με βάση τα αποτελέσματα των εξετάσεων και των βιοψιών, ο ογκολόγος θα καθορίσει το στάδιο του καρκίνου του μαστού σας.  Αυτό θα βοηθήσει στον προσδιορισμό της κατάλληλης θεραπείας.

Ποιες είναι οι θεραπευτικές επιλογές για τον καρκίνο του μαστού που είναι διαθέσιμες σήμερα

Οι θεραπευτικές επιλογές για τον καρκίνο του μαστού μπορούν να ποικίλουν ανάλογα με το στάδιο του καρκίνου και άλλους παράγοντες, όπως η ηλικία και η γενική κατάσταση της ασθενούς.

Οι κύριες θεραπευτικές επιλογές περιλαμβάνουν: 

1. Χειρουργική επέμβαση: Η αφαίρεση του καρκίνου μπορεί να γίνει με ογκεκτομή, όπου αφαιρείται μόνο ο καρκινικός όγκος, ή με ευρεία εκτομή, όπου αφαιρείται επιπλέον και ο γύρω μαστός. Συνήθως με κατάλληλη διαδικασία ενοπίζεται και αφαιρείται επίσης ο λεμφαδένας φρουρός για λόγους σταδιοποίησης. Σε μερικές περιπτώσεις, είναι απαραίτητη η πλήρης αφαίρεση του μαστού ή και των λεμφαδένων της μασχάλης. Σε τέτοιες περιπτώσεις μπορεί να γίνει άμεση πλαστική αποκατάσταση του μαστού
2. Ακτινοθεραπεία: Η χρήση υψηλής ενέργειας ακτίνων για να καταστραφούν ή να περιοριστούν οι καρκινικές κύτταροι. Συνήθως ακολουθείται μετά από τη χειρουργική επέμβαση για να καταστραφούν ενδεχόμενα υπολείμματα καρκίνου και να μειωθεί ο κίνδυνος επανεμφάνισης.
3. Χημειοθεραπεία: Η χρήση φαρμάκων για την καταστροφή  των καρκινικών κυττάρων που μπορεί να είναι σε απομακρυσμένες θέσεις. . Μπορεί να εφαρμοστεί πριν (προεγχειρητική -χημειοθεραπεία) ή μετεγχειρητικά.  

Ποιο το αισιόδοξο μήνυμα όσον αφορά τον καρκίνο του μαστού σήμερα

Η έρευνα και η ευαισθητοποίηση για τον καρκίνο του μαστού συνεχίζει να αυξάνεται, επιτρέποντας την ανίχνευση και την αντιμετώπισή του σε πιο πρώιμα στάδια. Η προληπτική και θεραπευτική προσέγγιση στον καρκίνο του μαστού έχει εξαλείψει ή ελαττώσει σημαντικά τα ποσοστά θνησιμότητας. Επιπλέον, υπάρχουν πολλοί προγραμματισμένοι ελέγχοι, ενημερωτικά προγράμματα και υποστηρικτικές ομάδες που παρέχουν υποστήριξη και βοήθεια σε επιζώντες και οικογένειες που αντιμετωπίζουν την ασθένεια. Σήμερα, υπάρχει μεγαλύτερη ελπίδα και πιθανότητα για καλύτερα αποτελέσματα και προοπτικές ανάρρωσης.

Δρ. Μιχάλης Θεοφάνους

Δόκτωρ Ιατρικής, Γενικός Χειρουργός

Διάβασε το βιογραφικό

Κέντρο Μαστού Κύπρου

Διεύθυνση: Μακράσυκας 3 Καρυάτιδες Επιχειρηματικό Κέντρο 3ος Όροφος, Στρόβολος Λευκωσία, Κύπρος 2034

Τηλέφωνο Επικοινωνίας: +357 22054545