Η σκλήρυνση κατά πλάκας (MS) είναι μια χρόνια εκφυλιστική νόσος του νευρικού συστήματος. Οι λόγοι εμφάνισης της νόσου είναι ακόμα άγνωστοι. Εμφανίζεται σε 2,5 εκατομμύρια ανθρώπους παγκόσμια και κυρίως σε γυναίκες ξεκινώντας σε ηλικία μεταξύ 20 με 40 ετών.
Στην πάθηση αυτή παρουσιάζεται το ανοσοποιητικό σύστημα να επιτίθεται στα νεύρα καταστρέφοντας την μυέλινη, που είναι υπεύθυνη για την ομαλή μετάδοση του νευρικού σήματος με αποτελέσματα να επηρεάζεται το κεντρικό και το περιφερικό νευρικό σύστημα δημιουργώντας σπαστικότητα των μυών οδηγώντας σταδιακά σε μειωμένη κινητικότητα και επιδείνωση της ισορροπίας και του συντονισμού των κινήσεων.
Δυστυχώς, η διαταραχή του νευρικού συστήματος επηρεάζει και το αυτόνομο νευρικό σύστημα και αφορούν πχ. τη ρύθμιση της πίεσης, των καρδιακών παλμών, τον έλεγχο της αναπνοής, τη ρύθμιση της θερμοκρασίας του σώματος, μέχρι και συναισθηματικές διαταραχές που αλλάζουν τη συμπεριφορά και την ψυχική διάθεση του ασθενή με MS.
Τα σημαντικότερα προβλήματα που αντιμετωπίζει ο ασθενής εκτός από τα κινητικά (σπαστικότητα, κακή ισορροπία, δυσκαμψία), είναι η χρόνια κόπωση (33-75% των ασθενών), ο πόνος, διαταραχές της όρασης, της συνείδησης και των αισθήσεων. Η εξέλιξη της νόσου είναι δύσκολο να προβλεφθεί και χρειάζεται μεγάλη προσοχή από τους ασθενείς στην αντιμετώπιση των λοιμώξεων που μπορούν πολύ εύκολα να καταστείλουν τον οργανισμό και να επιδεινώσουν τα συμπτώματα .Η ανεξέλεγκτη πορεία της νόσου είναι ένας σημαντικός παράγοντας που διαταράσσει και την ψυχολογία των ανθρώπων αυτών οι οποίοι συχνά αντιμετωπίζουν συμπτώματα κατάθλιψης. Και εδώ έρχεται η ΑΣΚΗΣΗ!
Η επιστήμη επιβεβαιώνει ότι η άσκηση βελτιώνει την καθημερινότητα και την ποιότητα ζωής των ανθρώπων οι οποίοι νοσούν. Οι βελτιώσεις είναι ποικίλες σε σωματικό αλλά και ψυχολογικό επίπεδο.
Ένα πρόγραμμα άσκησης με την επίβλεψη του ειδικού μπορεί:
•Να αυξήσει τη μυϊκή δύναμη
•Να διατηρήσει ή να αυξήσει την αντοχή
•Να διατηρήσει ή να αυξήσει το εύρος κίνησης και την ελαστικότητα τωv αρθρώσεων
•Να μειώσει την σπαστικότητα
•Να δυναμώσει τη λειτουργία της καρδιάς και των αγγείων
•Να προλάβει προβλήματα από τις κατακλίσεις
•Να προλάβει δευτερογενή συμπτώματα της MS
•Να βοηθήσει στον έλεγχο του βάρους
•Να μειώσει την τάση για δυσκοιλιότητα
•Να προάγει μια εσωτερική αίσθηση επιτεύγματος και ευεξίας
Υπάρχουν διάφορες μορφές άσκησης και κυρίως αερόβιας μορφής (ποδήλατο, περπάτημα κτλ.) που αυξάνουν το μέγεθος των νεύρων και βελτιώνουν τη λειτουργία περιοχών του εγκεφάλου υπεύθυνων για την κίνηση, τη μνήμη, τη συμπεριφορά και τη λειτουργιά βασικών οργάνων του σώματος. Φαίνεται ότι υπάρχουν πολλές μορφές άσκησης οι οποίες βοηθούν στην καλύτερη λειτουργία συνολικά του οργανισμού, με σημαντικότερες αυτές που περιλαμβάνουν εξάσκηση της νευρομυϊκής συναρμογής (ασκήσεις ισορροπίας, σύνθετες κινήσεις) μέσω είτε ατομικών είτε ομαδικών προγραμμάτων άσκησης.
Οι κλασσικές ασκήσεις με αντιστάσεις (ενδυνάμωση) βοηθούν όχι μόνο στην βελτίωση της δύναμης και της μυϊκής αντοχής αλλά και στη μείωση της κόπωσης, στη βελτίωση της ισορροπίας και της νευρομυϊκής συναρμογής όπως επίσης με το Yoga ,το Pilates ή με τη συμμετοχή σε ομαδικά προγράμματα και σε διάφορα σπορ. Η συμμετοχή σε στα ομαδικά αλλά και ατομικά προγράμματα είναι ταυτόχρονα και μια πολύ καλή μορφή ψυχοθεραπείας και κοινωνικοποίησης που είναι σημαντικός παράγοντας για την ευεξία και υγεία των ασκούμενών με MS. Ακόμα, η σπαστικότητα των μυών ελαττώνεται με την ήπια άσκηση κάτι που μπορεί να γίνει είτε με το ποδήλατο είτε με κίνηση στο νερό (aqua aerobic) αλλά και μέσω συμμετοχής σε προγράμματα άσκησης με ασκήσεις χαλάρωσης και αναπνοών.
Προτείνεται η μεικτή άσκηση η οποία συνδυάζει αερόβια μορφή (10-40 λεπτά ποδήλατο, κολύμπι, περπάτημα ή τρέξιμο για τους προπονημένους, ήπιας μέχρι μέτριας έντασης στο 60-80% της μέγιστης καρδιακής συχνότητας) και ασκήσεις με βάρη και αντιστάσεις για ενδυνάμωση (2-4 σετ, 8-15 επαναλήψεις σε μια προπόνηση) για 2-3 φορές την εβδομάδα. Για τις ασκήσεις ενδυνάμωσης χρησιμοποιούμε μηχανήματα, λάστιχα, ελεύθερα βάρη ή το βάρος του σώματος. Επιπλέον ενδείκνυται η καθημερινή φυσική δραστηριότητα όπως οι εργασίες στο σπίτι, η κηπουρική κτλ.
Προσοχή στην σωστή ενυδάτωση, το διάλειμμα και τη ξεκούραση κατά τη διάρκεια και μετά από κάθε προπόνηση. Ειδικά στις θερμές περιόδους να περιορίζεται η άσκηση στο γυμναστήριο χωρίς κλιματισμό και να προτιμάται η άσκηση στο νερό καθώς η ικανότητα για εφίδρωση των ατόμων με MS είναι μειωμένη και υπάρχει έντονος κίνδυνος για θερμοπληξία. Η συχνότητα της άσκησης μπορεί να αυξάνεται σε σχέση με αυτή που προαναφέραμε με την προϋπόθεση ότι ο εβδομαδιαίος όγκος προπόνησης παραμένει σε σωστά πλαίσια.
Στις περιόδους κρίσεως της νόσου η άσκηση θα πρέπει να διακόπτεται και να ξεκινά σύμφωνα με τις υποδείξεις του επιβλέποντα ιατρού . Επίσης θα πρέπει να ρυθμίζονται και τα χαρακτηριστικά της άσκησης σε σημαντικά χαμηλότερα επίπεδα κατά την επαναφορά στους χώρους άσκησης και θα πρέπει να δίνεται μεγαλύτερη προτεραιότητα σε ασκήσεις κινητικότητας και ευλυγισίας καθώς και χαμηλής έντασης αερόβια άσκηση ή ενδυνάμωση με αντιστάσεις αναλόγως της κάθε περίπτωσης.
Τζιωρτζής Γιώργος
Γυμναστής – Επιστήμων Φυσικής Αγωγής και Αθλητισμού
Διαβάστε το βιογραφικό.
