- Οι ασθενείς με θετικό σε υποδοχείς οιστρογόνου (ER) καρκίνο του μαστού διατρέχουν κίνδυνο επανεμφάνισης του καρκίνου ακόμη και δεκαετίες μετά τη θεραπεία.
- Αυτό συμβαίνει επειδή τα καρκινικά κύτταρα που εξαπλώνονται σε άλλα όργανα μπορούν να παραμείνουν αδρανείς για πολλά χρόνια πριν ξαναξυπνήσουν για να σχηματίσουν όγκους.
- Μια νέα μελέτη διαπίστωσε ότι τα διάσπαρτα καρκινικά κύτταρα παραμένουν αδρανή στους πνεύμονες νεαρών, υγιών ποντικών, αλλά σε μεγαλύτερα ποντίκια ή ποντίκια με βλάβη στους πνεύμονες, αναπτύσσονται γρήγορα για να σχηματίσουν όγκους.
- Οι ερευνητές αποδίδουν αυτή τη διαφορά σε μια πρωτεΐνη που ονομάζεται PDGF-C, η οποία υπάρχει σε χαμηλά επίπεδα στους πνεύμονες νεαρών, υγιών ποντικών, αλλά είναι αυξημένη σε ηλικιωμένα ποντίκια ή ποντίκια με πνευμονική βλάβη.
- Αυτά τα ευρήματα υποδηλώνουν ότι ο αποκλεισμός του PDGF-C με χρήση ενός φαρμάκου θα μπορούσε δυνητικά να αποτρέψει την επανεμφάνιση του καρκίνου σε ασθενείς με καρκίνο του μαστού θετικό στο ER.
Ο καρκίνος του μαστού με θετικούς υποδοχείς οιστρογόνων (ER) είναι ο πιο κοινός υποτύπος καρκίνου του μαστού, αντιπροσωπεύοντας περίπου το 67%-80% των καρκίνων του μαστού στις γυναίκες. Σε αυτό τον τύπο καρκίνου του μαστού, τα καρκινικά κύτταρα έχουν υποδοχείς που συνδέονται με την ορμόνη οιστρογόνο.
Η έρευνα δείχνει ότι ο θετικός σε υποδοχείς ER και προγεστερόνης καρκίνος του μαστού σχετίζεται με καλύτερη επιβίωση.
Ωστόσο, οι ασθενείς που αναρρώνουν από καρκίνο του μαστού με ER-θετικό έχουν 10%-41% κίνδυνο υποτροπής του καρκίνου μετά τη διακοπή της ορμονικής θεραπείας για τον καρκίνο. Αυτό συμβαίνει επειδή τα θετικά σε ER κύτταρα καρκίνου του μαστού μπορούν να εξαπλωθούν (ή να διαδοθούν) σε άλλα μέρη του σώματος – μια διαδικασία που ονομάζεται μετάσταση.
Αυτά τα «διασπαρμένα καρκινικά κύτταρα» μπορούν να παραμείνουν κρυμμένα και ανενεργά για μεγάλο χρονικό διάστημα πριν «ξαναφυπνιστούν» για να σχηματίσουν νέους όγκους.
Έρευνα έχει δείξει ότι το περιβάλλον όπου τα διασπαρμένα καρκινικά κύτταρα εγκαθίστανται στο σώμα (γνωστό ως «μικροπεριβάλλον») καθορίζει εάν θα επιβιώσουν και θα γίνουν ξανά ενεργά ή όχι.
Ωστόσο, οι ερευνητές εξακολουθούν να προσπαθούν να κατανοήσουν πώς το περιβάλλον γύρω από τα διασπαρμένα καρκινικά κύτταρα ελέγχει την επανενεργοποίησή τους.
Τώρα, νέα έρευνα που δημοσιεύτηκε στο Nature Cancer δείχνει πώς μια πρωτεΐνη που βρίσκεται σε γηρασμένους ή κατεστραμμένους ιστούς των πνευμόνων μπορεί να ενεργοποιήσει τα αδρανή καρκινικά κύτταρα να «ξαναφυπνιστούν» και να εξελιχθούν σε όγκους.
Ο Δρ David A. Cheresh, διακεκριμένος καθηγητής και αντιπρόεδρος στο Τμήμα Παθολογίας στο UC San Diego, ο οποίος δεν συμμετείχε στη μελέτη, δήλωσε στο Medical News Today:
«Αυτή η μελέτη είναι σημαντική καθώς αποκαλύπτει έναν μηχανισμό που εξηγεί τον ρόλο που παίζει η ηλικία στην εξέλιξη του καρκίνου. Είναι ευρέως γνωστό ότι η ηλικία συνδέεται με αυξημένη επίπτωση και θάνατο που συνδέεται με πολλές μορφές καρκίνου, συμπεριλαμβανομένων των καρκίνων του μαστού ER+, ωστόσο, αυτό παραμένει ελάχιστα κατανοητό σε μοριακό επίπεδο».
Καρκίνος του μαστού σε νεαρά έναντι ηλικιωμένων ποντικών
Για να αποκαλύψει τον μηχανισμό της υποτροπής του καρκίνου του μαστού με θετικό ER, η Δρ Clare M. Isacke, καθηγήτρια μοριακής κυτταρικής βιολογίας στο Ινστιτούτο Έρευνας Καρκίνου στο Λονδίνο, και οι συνάδελφοί της μελέτησαν ποντίκια με μαστικούς όγκους θετικούς στο ER.
Δεδομένου ότι ο θετικός σε ER καρκίνος του μαστού μπορεί να επανέλθει δεκαετίες μετά τον πρωτοπαθή όγκο, οι ερευνητές χρησιμοποίησαν ηλικιωμένα ποντίκια και ποντίκια με βλάβη στους πνεύμονες, τα οποία μιμούνται το περιβάλλον του γερασμένου σώματος.
Σε ποντίκια με γήρανση ή κατεστραμμένους πνεύμονες, τα διάσπαρτα καρκινικά κύτταρα αναπτύχθηκαν γρήγορα σε μεγάλους όγκους.
Αντίθετα, τα διάσπαρτα καρκινικά κύτταρα στους πνεύμονες νεαρών ποντικών με υγιές ανοσοποιητικό σύστημα δεν εξελίχθηκαν σε μεγάλους όγκους.
Πώς ενεργοποιούνται τα αδρανή καρκινικά κύτταρα
Μια πρωτεΐνη που ονομάζεται «αιμοπεταλιακός αυξητικός παράγοντας C» (PDGF-C) βοηθά τα καρκινικά κύτταρα να επιβιώσουν και να αναπτυχθούν ενεργοποιώντας κύτταρα (ινοβλάστες) που σχετίζονται με τον καρκίνο.
Σε αυτή τη μελέτη, οι ερευνητές διαπίστωσαν ότι τα διασπαρμένα θετικά σε ER κύτταρα καρκίνου του μαστού παράγουν PDGF-C σε χαμηλά επίπεδα, τα οποία είναι επαρκή για την επιβίωσή τους, αλλά όχι αρκετά για να υποστηρίξουν την ανάπτυξη του όγκου.
Προηγούμενη έρευνα έχει δείξει ότι τα επίπεδα του PDGF-C είναι χαμηλά σε υγιείς πνεύμονες αλλά αυξάνονται σημαντικά όταν οι πνεύμονες είναι κατεστραμμένοι.
Με βάση τα ευρήματά τους, η καθηγήτρια Isacke και οι συνάδελφοί της κατέληξαν στο συμπέρασμα ότι, σε γηρασμένους ή κατεστραμμένους πνεύμονες, τα υψηλά επίπεδα PDGF-C δημιουργούν ένα περιβάλλον που προάγει την ανάπτυξη όγκων του πνεύμονα. Σε νέους, υγιείς πνεύμονες, το χαμηλό επίπεδο του PDGF-C είναι ανεπαρκές για να υποστηρίξει την ανάπτυξη του όγκου.
«Αυτή η μελέτη παρέχει σταθερά στοιχεία σε ποντίκια ότι τα επίπεδα PDGF-C είναι αυξημένα στους πνεύμονες των ηλικιωμένων ποντικών σε σχέση με τα νεότερα ποντίκια και αυτό σχετίζεται με αυξημένη μετάσταση στα ηλικιωμένα ζώα».
— Δόκτωρ Ντέιβιντ Τσέρες
«Είναι ενδιαφέρον ότι τα καρκινικά κύτταρα που εκφράζουν PDGF-C φαίνεται να έχουν μεταστατικό πλεονέκτημα στα ποντίκια. Τα ευρήματα τεκμηριώνονται σε διάφορα μοντέλα με γενετικές και φαρμακολογικές προσεγγίσεις. […] Επιπλέον, οι ερευνητές μπόρεσαν να βρουν αυξημένα επίπεδα ίνωσης και PDFG-C στους ανθρώπους σε συνάρτηση με την ηλικία, γεγονός που παρέχει σχετικές ενδείξεις ότι τα ευρήματά τους σε ποντίκια μπορεί να έχουν σχέση με τους ασθενείς», είπε ο Δρ Cheresh.
Δυνατότητα πρόληψης της υποτροπής του καρκίνου
Αφού διαπίστωσαν τη σχέση μεταξύ του PDGF-C και της επανενεργοποίησης των αδρανών καρκινικών κυττάρων στους πνεύμονες, οι ερευνητές διερεύνησαν εάν η επανενεργοποίηση των αδρανών καρκινικών κυττάρων θα μπορούσε να σταματήσει χρησιμοποιώντας ένα φάρμακο που εμποδίζει τη δραστηριότητα του PDGF-C.
Αντιμετώπισαν τα ποντίκια με ένα ανασταλτικό φάρμακο PDGF-C (ιματινίμπη) ή με ένα ανασταλτικό αντίσωμα PDGF-C. Και για τις δύο ομάδες θεραπείας, η ανάπτυξη του όγκου του πνεύμονα μειώθηκε σημαντικά.
Δεδομένου ότι το imatinib χρησιμοποιείται ήδη για τη θεραπεία της χρόνιας μυελογενούς λευχαιμίας τόσο σε ηλικιωμένους όσο και σε νεαρούς ασθενείς και είναι καλά ανεκτή, αποτελεί μια πολλά υποσχόμενη οδό για την πρόληψη της υποτροπής του καρκίνου σε ασθενείς με καρκίνο του μαστού θετικούς στο ER.
Στόχευση του μηχανισμού «επαναφύπνισης» του όγκου
Ο Δρ Frances K. Turrell, πρώτος συγγραφέας της μελέτης και συνεργάτης μεταδιδακτορικής εκπαίδευσης στο Τμήμα Έρευνας για τον Καρκίνο του Μαστού στο Ινστιτούτο Έρευνας για τον Καρκίνο, δήλωσε σε δελτίο τύπου
«Τώρα σχεδιάζουμε να ξεχωρίσουμε καλύτερα τον τρόπο με τον οποίο οι ασθενείς θα μπορούσαν να ωφεληθούν από το υπάρχον φάρμακο imatinib και μακροπρόθεσμα στοχεύουμε να δημιουργήσουμε πιο συγκεκριμένες θεραπείες που θα στοχεύουν στον μηχανισμό «επανααφύπνισης».
Η καθηγήτρια Clare Isacke είπε: «Στη συνέχεια, πρέπει να προσδιορίσουμε πότε συμβαίνουν αυτές οι αλλαγές που σχετίζονται με την ηλικία και πώς διαφέρουν μεταξύ των ανθρώπων, ώστε να μπορέσουμε να δημιουργήσουμε στρατηγικές θεραπείας που εμποδίζουν την «επαναφύπνιση» των καρκινικών κυττάρων».
Στα σχόλιά του στο MNT, ο Δρ Cheresh εξέφρασε την ελπίδα ότι ο μηχανισμός της υποτροπής του καρκίνου που περιγράφεται σε αυτή τη μελέτη για τον θετικό σε ER καρκίνο του μαστού θα μπορούσε να ισχύει και για άλλους τύπους καρκίνου.
«Μια ερώτηση που […] θα είναι σημαντικό να απαντηθεί είναι: πόσο γενικό είναι αυτό το φαινόμενο; Δεδομένου ότι πολλοί καρκίνοι είναι πιο επιθετικοί σε ηλικιωμένους ασθενείς, θα ήταν σημαντικό να εξακριβωθεί εάν ο μηχανισμός που περιγράφεται σε αυτή τη μελέτη σχετίζεται με άλλους καρκίνους που δίνουν επίσης μεταστάσεις στον πνεύμονα και ή σε άλλα όργανα».
— Δόκτωρ Ντέιβιντ Τσέρες
«Φαίνεται απίθανο τα επίπεδα PDGF-C που βρίσκονται σε ηλικιωμένους ασθενείς να συνδέονται αποκλειστικά με την εξέλιξη του καρκίνου του μαστού ER+», πρόσθεσε.
