Μία από τις βασικές πρόνοιες κάθε Συστήματος Υγείας είναι η παροχή ποιοτικών υπηρεσιών φροντίδας υγείας στους δικαιούχους, συμπεριλαμβανομένης και της απρόσκοπτης πρόσβασης σε ιατροφαρμακευτική περίθαλψη.
Μέσα από τον Κατάλογο Φαρμακευτικών Προϊόντων (ΚΦΠ) του ΓεΣΥ, δικαιούχοι και πάροχοι έχουν τη δυνατότητα πρόσβασης σε εκατοντάδες φαρμακευτικά προϊόντα που καλύπτουν τις ανάγκες της πλειοψηφίας όλων των ασθενών, με τον κατάλογο να αξιολογείται και να εμπλουτίζεται από τον Οργανισμό Ασφάλισης Υγείας σε συνεχή βάση.
Πέραν των πρωτότυπων προϊόντων, ο ΚΦΠ του ΓεΣΥ διαθέτει -στις περισσότερες περιπτώσεις- και τα αντίστοιχα γενόσημα ή γενερικά φάρμακα, όπως συμβαίνει σε όλα τα ανεπτυγμένα συστήματα υγείας διεθνώς.
Τα γενόσημα («generics» ή «generic drugs») είναι φάρμακα όμοια εγκεκριμένων φαρμάκων που ήδη κυκλοφορούν στην αγορά και έχουν συγκρίσιμα έως ίδια χαρακτηριστικά δοσολογίας, αποτελεσματικότητας, ποιότητας και τρόπου χορήγησης με τα πρωτότυπα φάρμακα. Στην πραγματικότητα, περιέχουν την ίδια δραστική φαρμακευτική/θεραπευτική ουσία ή συνδυασμό δραστικών ουσιών με τα πρωτότυπα φάρμακα και η τιμή τους είναι κατά κανόνα πολύ χαμηλότερη σε σχέση με τις τιμές των πρωτοτύπων.
Επιλέγοντας γενόσημα σκευάσματα μέσω του ΓεΣΥ, ουσιαστικά εξασφαλίζουμε φάρμακα με την ίδια δραστική ουσία ή συνδυασμό δραστικών ουσιών του αντίστοιχου πρωτότυπου, πληρώνοντας είτε μικρότερη Συνεισφορά ΙΙ είτε καθόλου.
Τα γενόσημα φάρμακα είναι ουσιωδώς όμοια με τα πρωτότυπα
Στην Κύπρο, σε σχέση με άλλες ανεπτυγμένες χώρες, η χρήση γενοσήμων ή γενερικών σκευασμάτων είναι σαφώς χαμηλότερη. Ένας από τους κυριότερους λόγους που συμβαίνει αυτό είναι τα στερεότυπα στις αντιλήψεις καθώς και ο μύθος που έχει επικρατήσει περί μειωμένης αποτελεσματικής δράσης. Πρόκειται για ένα εντελώς αβάσιμο ισχυρισμό, καθώς τα γενόσημα φάρμακα είναι ουσιωδώς όμοια με τα πρωτότυπα και διατίθενται στην αγορά, αφού λήξει η ισχύς του διπλώματος ευρεσιτεχνίας ή αλλιώς της «πατέντας» (Patency Certificate) του πρωτότυπου φαρμάκου.
Τα γενόσημα ή γενερικά φάρμακα υπόκεινται στους ίδιους αυστηρούς ελέγχους παραγωγής και εισαγωγής και διαθέτουν άδεια κυκλοφορίας, όπως συμβαίνει με τα πρωτότυπα, ενώ ταυτόχρονα είναι εξίσου ασφαλή και αποτελεσματικά. Κάθε φαρμακευτικό προϊόν- είτε πρωτότυπο είτε γενόσημο- παρακολουθείται διαρκώς και αξιολογείται βάσει πρωτοκόλλων ως προς την εμφάνιση ανεπιθύμητων ενεργειών.
Τα γενόσημα φάρμακα, λοιπόν, θεωρούνται θεραπευτικά ισοδύναμα και ανταλλάξιμα με το πρωτότυπό τους. Ο Κατάλογος Φαρμακευτικών Προϊόντων (ΚΦΠ) του ΓεΣΥ περιλαμβάνει μόνο φάρμακα με άδεια κυκλοφορίας των οποίων η ποιότητα, η ασφάλεια και η αποτελεσματικότητά έχει τεκμηριωθεί επιστημονικά.
Ρωτήστε για τις εναλλακτικές επιλογές σας
Ο Οργανισμός Ασφάλισης Υγείας στο πλαίσιο της εκπαίδευσης των δικαιούχων και των λειτουργών υγείας σε σχέση με την αλλαγή κουλτούρας γύρω από την χρήση των γενόσημων φαρμάκων, ενημερώνει διαρκώς τους δικαιούχους μέσω δημοσιεύσεων και ενημερωτικών δελτίων για τις δυνατότητες και τις επιλογές που έχουν εντός του Συστήματος. Κάθε δικαιούχος, πάντα σε συνεννόηση με τον γιατρό και τον φαρμακοποιό του, οφείλει να έχει ρόλο και άποψη στην επιλογή της φαρμακευτικής αγωγής του σε σχέση με το τελικό σκεύασμα που θα προμηθευτεί από το φαρμακείο.
Ο διευρυμένος Κατάλογος Φαρμακευτικών Προϊόντων (ΚΦΠ) του ΓεΣΥ καλύπτει ένα ευρύ φάσμα προϊόντων από πρωτότυπα και γενόσημα φάρμακα, με τους δικαιούχους να έχουν άμεση πρόσβαση σε αυτόν, μέσω της ιστοσελίδας του ΓεΣΥ (https://bit.ly/3lri7T6). Ο εκάστοτε Προσωπικός ή Ειδικός Ιατρός ή φαρμακοποιός, οφείλει να ενημερώνει τον δικαιούχο για τις επιλογές του, κυρίως γι’ αυτές που απαιτούν την καταβολή Συνεισφοράς ΙΙ, δηλαδή επιπρόσθετου χρηματικού ποσού από τον δικαιούχο.
Συνεπώς, οι δικαιούχοι έχουν το δικαίωμα να ζητήσουν και να ενημερωθούν για τις αντίστοιχες εναλλακτικές επιλογές που έχουν σε γενόσημα προϊόντα. Στις περιπτώσεις εκείνες που παρέχεται αυτή η δυνατότητα, οι δικαιούχοι μπορούν να επιλέξουν το φθηνότερο σκεύασμα, χωρίς να αμφιβάλλουν για την ποιότητα και την αποτελεσματικότητα του. Είναι σημαντικό οι δικαιούχοι να γνωρίζουν πως, εάν το ζητήσουν, οι φαρμακοποιοί έχουν δικαίωμα να αλλάξουν το συνταγογραφημένο πρωτότυπο σκεύασμα με ένα γενόσημο αντίστοιχό του.
Ο Οργανισμός Ασφάλισης Υγείας προωθεί διαρκώς την εκπαίδευση και τη διαμόρφωση κουλτούρας των δικαιούχων και των παρόχων, ώστε να αντιληφθούν όλοι τη σημασία της χρήσης γενοσήμων, της ραχοκοκαλιάς των Συστημάτων Υγείας σε όλη την Ευρώπη.Η διείσδυση των γενόσημων φαρμάκων στην κυπριακή αγορά βασίζεται στη σωστή ενημέρωση όλων των εμπλεκομένων.
Η χρήση γενοσήμων φαρμάκων αποτελεί πλέον συνήθη πρακτική όλων των σύγχρονων συστημάτων υγείας των αναπτυγμένων χωρών, καθώς η αξία της έχει πια διαπιστωθεί στη βάση επιστημονικών δεδομένων. Το όφελος είναι αδιαμφισβήτητο τόσο για το Σύστημα όσο και για τους δικαιούχους. Αφενός, το Σύστημα εξοικονομεί πόρους, τους οποίους μπορεί να διαθέσει για τη συμπερίληψη νέων φαρμακευτικών προϊόντων και την κάλυψη των συνεχώς αυξανόμενων αναγκών που παρουσιάζει ο τομέας της υγείας. Αφετέρου, η επιλογή γενόσημων φαρμάκων για τους δικαιούχους έχει επιπλέον σημαντικό οικονομικό όφελος, αφού μειώνονται τα έξοδα που επωμίζεται ο δικαιούχος για θέματα υγείας.
Τέλος, θα πρέπει να υπογραμμιστεί ότι για τις περισσότερες παθήσεις υπάρχει ένα γενόσημο φάρμακο που καλύπτεται πλήρως από το ΓεΣΥ, συνεπώς σε αυτή την περίπτωση δεν χρειάζεται η καταβολή της Συνεισφοράς ΙΙ.